vrijdag 24 augustus 2012

Nóg beter boomslingeren dan Tarzan

Op 12 september vindt er een bijzondere gebeurtenis plaats in de Zoo van Antwerpen. Op die dag zal Fana Michilsens, een van de studenten van de Universiteit Antwerpen die tevens verbonden is met het CRC, haar proefschrift verdedigen in de Zoo van Antwerpen. In de geschiedenis van het CRC hebben al heel wat studenten hun doctoraatsproef afgelegd, maar voor het eerst gebeurt dat nu in de Zoo zelf. Bovendien organiseert het CRC samen met de UA een symposium over hoe primaten zich voortbewegen.
Voor haar doctoraat onderzocht Fana hoe siamangs op een zo energie-efficiënt mogelijke manier kunnen armslingeren. Deze vraag is niet nieuw: wetenschappers stelden al eerder vast dat de slingerbeweging van (gibbons en) siamangs heel energiezuinig is, tenminste, als ze op een rechte lijn voortbewegen. Maar tot nu toe hield niemand rekening met het feit dat in hun natuurlijke omgeving boomtakken zich op verschillende afstanden en hoogtes bevinden, en dat die takken meebuigen en terugveren als er een siamang aan hangt. Met de onderzoeksopstelling die speciaal voor het siamangverblijf in de Zoo Antwerpen ontwikkeld werd, konden we onderzoeken of siamangs hun slingerbewegingen aan een dergelijke complexe structuur aanpassen, en of het energie-verbruik dan nog steeds zo efficiënt is. Siamangs blijken dat perfect te kunnen. Hun krachtige armspieren worden gebruikt om de lichaamspositie en het voortbewegingspatroon zodanig aan te passen aan de eigenschappen van de structuur waar ze aan slingeren, dat de energie-uitwisseling zo hoog mogelijk, en het energie-verlies zo laag mogelijk blijft.

Waarom doet het CRC een studie die in principe geen direct profijt heeft voor de dieren in de zoo en de verzorging van siamangs? Wel, simpelweg omdat ook puur wetenschappelijk onderzoek belangrijk is voor het CRC. Zo leveren wij een kleine bijdrage aan het oplossen van fundamenteel biologische vraagstukken die we nergens anders dan in de zoo kunnen beantwoorden. Bovendien, hoe siamangs hun voortbeweging aanpassen aan een meebewegende steunstructuur kan bijvoorbeeld ook inzicht geven over hoe dieren in het algemeen omgaan met hun leefomgeving en over hun aanpassingsvermogen wanneer er iets in dat natuurlijke leefgebied verandert.
Fana verdedigt haar doctoraat op 12 september 2012 om 16h00 in de Darwin Zaal van de Zoo Antwerpen. Voorafgaand aan de verdediging zal vanaf 14h00 in dezelfde zaal een Engelstalig symposium plaats vinden, getiteld ”Primates on the move” (zie het programma).  Deelname is gratis.